Mỗi mô hình kinh doanh đều bắt đầu từ một bước đi pháp lý đầu tiên là thủ tục đăng ký kinh doanh. Dù quy mô nhỏ nhưng với cách thức vận hành tương đối linh hoạt, mô hình hộ kinh doanh là sự lựa chọn của nhiều người. Để tránh tối đa các vướng mắc về mặt pháp lý ngay từ giai đoạn khởi đầu, việc nắm chắc quy trình đăng ký hộ kinh doanh, các giấy tờ cần thiết cũng như những điểm cần lưu ý là điều không thể xem nhẹ. Bài viết sau đây sẽ tổng hợp và cung cấp các thông tin chính xác, đầy đủ nhất về thủ tục đăng ký cũng như các vấn đề cần lưu ý đối với hộ kinh doanh (HKD).
1. Hộ kinh doanh (HKD) cá thể là gì?
Hộ kinh doanh cá thể là một hình thức kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên trong hộ gia đình thành lập. Đối với loại hình này, các thành viên trong hộ gia đình sẽ chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân đối với hoạt động kinh doanh của hộ. Nếu hộ kinh doanh được thành lập bởi các thành viên trong gia đình, thì họ sẽ ủy quyền cho một thành viên làm đại diện cho hộ kinh doanh.
Theo Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp, chủ HKD có thể là cá nhân đăng ký trực tiếp hoặc là người được các thành viên trong hộ gia đình ủy quyền làm đại diện cho hộ kinh doanh.
2. Những điều cần lưu ý khi thành lập hộ kinh doanh
Khi thực hiện thủ tục đăng ký thành lập HKD, chủ thể cần lưu ý các vấn đề sau:
2.1. Quy định chung về hộ kinh doanh
Hộ kinh doanh là một đơn vị kinh doanh hợp pháp, được pháp luật công nhận và bảo vệ. Được thành lập bởi một cá nhân hoặc các thành viên trong gia đình, hộ kinh doanh chịu trách nhiệm hoàn toàn bằng tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh. Trong trường hợp hộ gia đình đăng ký, một thành viên sẽ được ủy quyền làm đại diện cho hộ kinh doanh.
Lưu ý: Những hộ gia đình hoạt động trong lĩnh vực sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối, hoặc kinh doanh thời vụ, dịch vụ có thu nhập thấp không bắt buộc phải đăng ký hộ kinh doanh, trừ khi tham gia vào các ngành, nghề có điều kiện. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ quy định mức thu nhập thấp áp dụng cho địa phương.
2.2. Chủ thể có quyền thành lập HKD
Cá nhân và thành viên hộ gia đình có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, có quyền thành lập hộ kinh doanh. Tuy nhiên, một số đối tượng không đủ điều kiện như:
- Người chưa thành niên, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, hoặc người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Người đang bị tạm giam, chấp hành hình phạt tù, hoặc bị cấm hành nghề, làm công việc nhất định.
- Các trường hợp khác theo quy định của pháp luật.
Một cá nhân hoặc thành viên hộ gia đình chỉ được phép đăng ký một HKD duy nhất trong phạm vi cả nước. Họ cũng có thể tham gia góp vốn, mua cổ phần trong các doanh nghiệp khác. Chủ hộ kinh doanh không thể đồng thời là chủ doanh nghiệp tư nhân hoặc thành viên hợp danh trong công ty hợp danh, trừ khi có sự đồng ý của các thành viên hợp danh còn lại.
2.3. Đặt tên cho hộ kinh doanh
Tên hộ kinh doanh bao gồm hai phần:
- Cụm từ “Hộ kinh doanh”.
- Tên riêng của hộ kinh doanh, có thể bao gồm chữ cái tiếng Việt và một số ký tự khác.
– Cấm sử dụng các từ ngữ, ký hiệu vi phạm truyền thống văn hóa, đạo đức, hoặc gây phản cảm. Hơn nữa, không được sử dụng cụm từ “công ty” hoặc “doanh nghiệp” trong tên.
– Tên HKD không được trùng lặp với tên đã đăng ký trong phạm vi huyện.
2.4. Địa điểm kinh doanh
Địa điểm đăng ký là nơi HKD thực hiện hoạt động. Hộ kinh doanh có thể hoạt động tại nhiều địa điểm, nhưng cần đăng ký một trụ sở chính và thông báo với cơ quan quản lý thuế về các địa điểm kinh doanh còn lại.
2.5. Ngành, nghề kinh doanh
Hộ kinh doanh cần ghi mã ngành nghề cấp bốn theo Hệ thống ngành kinh tế Việt Nam trong Giấy đề nghị đăng ký, hoặc có thể ghi tự do đối với ngành nghề phụ.
Đối với ngành nghề có điều kiện, hộ kinh doanh chỉ được phép hoạt động khi có đủ điều kiện pháp lý theo quy định. Ngành nghề không có trong Hệ thống ngành kinh tế sẽ được cơ quan đăng ký xem xét.
2.6. Vốn kinh doanh
Hộ kinh doanh không có quy định về mức vốn tối thiểu, ngoại trừ các ngành nghề yêu cầu vốn pháp định. Vốn kinh doanh được xác định bởi tổng giá trị tài sản mà cá nhân hoặc các thành viên cam kết góp khi thành lập.
2.7. Ủy quyền thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh
Chủ hộ kinh doanh có thể ủy quyền cho tổ chức hoặc cá nhân khác thực hiện thủ tục đăng ký, với các yêu cầu hồ sơ cụ thể như văn bản ủy quyền, bản sao giấy tờ pháp lý, hợp đồng dịch vụ, hoặc chứng từ khác theo quy định.
Đối với trường hợp ủy quyền cho dịch vụ bưu chính công ích, nhân viên bưu chính cần có phiếu gửi hồ sơ và chữ ký xác nhận của chủ hộ kinh doanh.
MISA ASP xin gửi tới anh/chị tài liệu “Cẩm nang Hướng dẫn thành lập Doanh nghiệp” với những chỉ dẫn tường tận, rõ ràng nhất, bám sát với các quy định hiện hành. Hy vọng tài liệu sẽ đem lại nhiều giá trị hữu ích.

Anh/chị cũng có thể tải ebook MIỄN PHÍ bằng cách đăng ký vào mẫu dưới đây:
3. Thủ tục đăng ký thành lập hộ kinh doanh
Hộ kinh doanh và cá nhân đứng ra thành lập hộ kinh doanh có trách nhiệm tự kê khai và đảm bảo tính hợp pháp, chính xác và trung thực của các thông tin trong hồ sơ đăng ký. Mọi thông tin cung cấp phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Quy trình đăng ký thành lập hộ kinh doanh thực hiện theo các bước sau:
Thành phần hồ sơ
- Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh (theo mẫu Phụ lục III-1 ban hành kèm theo Thông tư 02/2023/TT-BKHĐT).
- Giấy tờ pháp lý của cá nhân đối với chủ hộ kinh doanh hoặc thành viên hộ gia đình đăng ký HKD.
- Bản sao biên bản họp của các thành viên hộ gia đình về việc thành lập hộ kinh doanh, trong trường hợp HKD được đăng ký bởi nhiều thành viên trong gia đình.
- Bản sao văn bản ủy quyền từ thành viên hộ gia đình cho một thành viên khác làm chủ hộ kinh doanh, nếu hộ kinh doanh được đăng ký bởi các thành viên trong gia đình.
Nơi nộp hồ sơ
- Hồ sơ đăng ký HKD cần được nộp tại Phòng Tài chính – Kế hoạch thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện nơi đăng ký trụ sở chính của hộ kinh doanh.
- Phòng Tài chính – Kế hoạch sẽ không yêu cầu bổ sung bất kỳ giấy tờ hoặc hồ sơ nào khác ngoài các tài liệu được liệt kê trong hồ sơ đăng ký HKD.
Thời hạn giải quyết hồ sơ
Kể từ khi nhận được hồ sơ hợp lệ, Phòng Tài chính – Kế hoạch sẽ cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh trong vòng 03 ngày làm việc. Trong trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ hoặc cần điều chỉnh, cơ quan chức năng có quyền yêu cầu bổ sung thông tin và điều chỉnh trước khi cấp giấy chứng nhận.
Khởi sự kinh doanh là bước đi đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Do đó, MISA ASP đã triển khai Combo MISA ASP STARTUP BOOST với hy vọng có thể đồng hành và giúp nhà kinh doanh tương lai tháo gỡ được những khó khăn về mặt thủ tục pháp lý cũng như công tác kế toán – tài chính. Hãy nhanh tay đăng ký để nhận được ưu đãi và tư vấn kịp thời.

4. Các câu hỏi thường gặp về HKD cá thể
Có thể thay đổi tên HKD sau khi đã đăng ký?
Sau khi HKD đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, không thể thay đổi tên của HKD nếu tên đó đã được cấp phép. Tuy nhiên, nếu muốn thay đổi tên, hộ kinh doanh cần thực hiện thủ tục đăng ký thay đổi tên tại cơ quan đăng ký kinh doanh và tuân thủ các quy định về việc đặt tên hộ kinh doanh.
Một cá nhân có thể đăng ký nhiều HKD không?
Mỗi cá nhân hoặc thành viên hộ gia đình chỉ được phép đăng ký một HKD duy nhất trên toàn quốc. Nếu muốn mở rộng quy mô hoặc hoạt động kinh doanh, cá nhân có thể cân nhắc chuyển sang loại hình doanh nghiệp khác.
HKD có được phép thuê lao động không?
HKD có quyền thuê lao động để phục vụ hoạt động kinh doanh của mình. Tuy nhiên, nếu có thuê lao động, hộ kinh doanh cần phải đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ bảo hiểm xã hội và thuế thu nhập cá nhân cho người lao động theo quy định của pháp luật.
Thủ tục đóng cửa hộ kinh doanh như thế nào?
Để chấm dứt hoạt động của HKD, chủ hộ cần thực hiện thủ tục đăng ký tạm ngừng hoặc chấm dứt hoạt động tại cơ quan đăng ký kinh doanh. Thủ tục này bao gồm việc nộp giấy đề nghị chấm dứt hoạt động, thanh toán các khoản thuế còn nợ và thực hiện các nghĩa vụ pháp lý khác (nếu có).
HKD có thể chuyển đổi thành doanh nghiệp không?
Hộ kinh doanh có thể thực hiện chuyển đổi thành doanh nghiệp khi có nhu cầu mở rộng quy mô và thay đổi hình thức hoạt động kinh doanh. Việc chuyển đổi này cần thực hiện theo quy định của pháp luật về đăng ký doanh nghiệp và phải hoàn tất các thủ tục pháp lý liên quan.
Tạm kết:
Hiểu rõ thủ tục đăng ký hộ kinh doanh không chỉ giúp cá nhân tránh những sai sót đáng tiếc mà còn tạo nền tảng vững chắc cho hoạt động kinh doanh ổn định, lâu dài. Mỗi bước trong quy trình đều gắn liền với quyền lợi và nghĩa vụ của chủ thể kinh doanh. Do đó sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tuân thủ pháp luật luôn là yếu tố tiên quyết. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi vừa cung cấp sẽ đem lại nhiều giá trị hữu ích cho bạn đọc.