0 lượt xem
Thành lập doanh nghiệp không chỉ là quyết định mang tính khởi đầu cho một hành trình kinh doanh mà còn là bước đặt chân vào hệ thống quy chuẩn pháp lý, trong đó thuế là yếu tố bắt buộc phải hiểu rõ. Dù quy mô lớn hay nhỏ, bất kỳ doanh nghiệp nào cũng phải tuân thủ các nghĩa vụ thuế ngay từ ngày đầu thành lập. Việc nắm chắc các loại thuế phải nộp khi thành lập doanh nghiệp sẽ giúp công ty tránh rủi ro pháp lý mà còn tạo tiền đề cho hoạt động tài chính minh bạch và hiệu quả.
1. Nghĩa vụ thuế khi thành lập doanh nghiệp
Khi doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, nghĩa vụ thuế phát sinh gần như ngay lập tức. Doanh nghiệp phải tiến hành các thủ tục kê khai ban đầu với cơ quan thuế, nộp lệ phí môn bài, đăng ký chữ ký số, mở tài khoản ngân hàng và thực hiện khai báo thuế định kỳ theo quy định.
Một số nghĩa vụ thuế quan trọng gồm:
- Kê khai và nộp lệ phí môn bài trong vòng 30 ngày kể từ ngày thành lập.
- Đăng ký thuế điện tử, mua chữ ký số và đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử.
- Kê khai thuế GTGT, TNDN, TNCN định kỳ (tháng hoặc quý tùy trường hợp).
Việc tuân thủ đầy đủ quy định về thuế ngay từ đầu giúp doanh nghiệp vận hành hợp pháp, tránh rủi ro liên quan đến xử phạt hành chính hoặc gián đoạn hoạt động. Hệ thống thuế không chỉ là nghĩa vụ tài chính mà còn là phần cấu thành quan trọng của quản trị doanh nghiệp hiện đại.
Tuân thủ pháp luật thuế còn tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong các giao dịch tài chính như vay vốn, kêu gọi đầu tư, hoặc tham gia thầu. Một hồ sơ thuế minh bạch và đúng chuẩn sẽ nâng cao uy tín và năng lực cạnh tranh trên thị trường.
2. Các loại thuế và lệ phí phải nộp
2.1. Lệ phí môn bài
Lệ phí môn bài là khoản lệ phí định kỳ hằng năm mà doanh nghiệp phải nộp sau khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Khoản phí này được xác định dựa trên vốn điều lệ hoặc vốn đầu tư của doanh nghiệp.
Mức thu lệ phí môn bài:
- Vốn điều lệ trên 10 tỷ đồng: 3.000.000 đồng/năm
- Vốn điều lệ từ 10 tỷ đồng trở xuống: 2.000.000 đồng/năm
- Chi nhánh, văn phòng đại diện: 1.000.000 đồng/năm
Thời hạn nộp là trong vòng 30 ngày kể từ ngày được cấp giấy phép và chậm nhất là ngày 30/01 hàng năm nếu doanh nghiệp đã đi vào hoạt động.
2.2. Thuế giá trị gia tăng (GTGT)
Thuế GTGT là loại thuế gián thu, tính trên phần giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ trong suốt quá trình sản xuất – tiêu dùng. Doanh nghiệp mới thành lập từ dự án đầu tư sẽ kê khai thuế theo phương pháp khấu trừ.
Phương pháp tính thuế:
- Khấu trừ: Thuế GTGT phải nộp = Thuế đầu ra – Thuế đầu vào
- Trực tiếp: Thuế GTGT phải nộp = Doanh thu x Thuế suất GTGT
Mức thuế suất gồm 0%, 5% và 10% tùy từng nhóm hàng hóa, dịch vụ theo quy định của pháp luật.
2.3. Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN)
Thuế TNDN là loại thuế trực thu, đánh trên khoản lợi nhuận cuối cùng mà doanh nghiệp thu được sau khi đã trừ các khoản chi phí hợp lý, hợp lệ. Đây là một trong những nghĩa vụ tài chính quan trọng và thường xuyên trong suốt quá trình hoạt động kinh doanh.
Theo Thông tư 96/2015/TT-BTC, công thức tính thuế TNDN như sau:
Thuế TNDN phải nộp = (Thu nhập tính thuế – Phần trích lập Quỹ phát triển KHCN) × Thuế suất TNDN
Trong đó:
Thu nhập tính thuế được xác định theo công thức:
Thu nhập tính thuế = Doanh thu – Chi phí được trừ + Thu nhập khác – Các khoản lỗ được kết chuyển (nếu có)
Mức thuế suất được quy định tại Điều 11 Thông tư 78/2014/TT-BTC và khoản 1 Điều 67 Luật Dầu khí 2022 như sau:
| Doanh thu của doanh nghiệp | Mức thuế suất |
| Doanh nghiệp đối với hoạt động tìm kiếm, thăm dò, khai thác tài nguyên quý hiếm khác tại Việt Nam (phù hợp với từng dự án, từng cơ sở kinh doanh) | 32% đến 50% |
| Doanh nghiệp đối với hoạt động dầu khí (phù hợp với từng hợp đồng dầu khí) | 25% đến 50% |
| Trường hợp doanh nghiệp có tổng doanh thu năm ≤ 20 tỷ đồng và các trường hợp còn lại. | 20% |
2.4. Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)
Thuế TNCN là loại thuế đánh vào thu nhập của người lao động, nhưng doanh nghiệp – với tư cách là tổ chức chi trả thu nhập – có trách nhiệm khấu trừ tại nguồn trước khi trả lương và nộp số thuế này vào ngân sách nhà nước. Đây là nghĩa vụ bắt buộc nhằm đảm bảo tuân thủ pháp luật thuế về thu nhập cá nhân.
Theo Thông tư 111/2013/TT-BTC, quy định khấu trừ được chia theo từng đối tượng cụ thể:
- Cá nhân không cư trú: Khấu trừ 20% tổng thu nhập trước khi chi trả.
- Cá nhân cư trú không ký hợp đồng hoặc hợp đồng dưới 3 tháng: Khấu trừ 10% nếu mức chi trả từ 2.000.000 đồng trở lên. Không được giảm trừ gia cảnh nhưng có thể nộp mẫu cam kết 02/CK-TNCN để tạm hoãn khấu trừ nếu đủ điều kiện.
- Cá nhân cư trú có hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên: Khấu trừ theo biểu thuế lũy tiến từng phần, được áp dụng giảm trừ gia cảnh (11 triệu đồng/tháng cho bản thân, 4,4 triệu đồng/tháng cho người phụ thuộc).
Tổ chức trả thu nhập có trách nhiệm quyết toán thay người lao động nếu được ủy quyền vào cuối kỳ tính thuế.
2.5. Các loại thuế, phí khác (tùy ngành nghề)
Ngoài các loại thuế cơ bản đã nêu ở các mục trên, doanh nghiệp còn có thể phải nộp thêm các loại thuế và phí khác, tùy thuộc vào ngành nghề và lĩnh vực hoạt động. Dưới đây là một số thuế, phí phổ biến:
- Thuế nhà thầu: Áp dụng khi doanh nghiệp có hợp đồng với nhà thầu nước ngoài để thực hiện dịch vụ tại Việt Nam. Thuế này bao gồm thuế TNDN và thuế GTGT, được khấu trừ tại nguồn.
- Thuế tài nguyên: Áp dụng đối với các doanh nghiệp khai thác tài nguyên thiên nhiên như khoáng sản, nước, đất đai. Thuế này tính theo khối lượng tài nguyên khai thác và được điều chỉnh theo mức độ ô nhiễm môi trường của hoạt động.
- Thuế bảo vệ môi trường: Nếu doanh nghiệp sản xuất hoặc kinh doanh các hàng hóa có nguy cơ gây ô nhiễm (như xăng dầu, túi ni lông…), sẽ phải đóng thuế bảo vệ môi trường. Thuế này tính theo sản lượng hoặc số lượng sản phẩm gây ô nhiễm.
- Phí bảo vệ môi trường, phí cấp phép, phí kiểm định: Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất có thể phải nộp thêm phí bảo vệ môi trường, phí cấp phép (chẳng hạn như giấy phép kinh doanh, giấy phép môi trường), hoặc phí kiểm định chất lượng sản phẩm. Các phí này giúp cơ quan chức năng quản lý và kiểm tra các sản phẩm, dịch vụ từ doanh nghiệp.
3. Các thủ tục liên quan đến thuế khi thành lập doanh nghiệp
Ngay sau khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, doanh nghiệp cần thực hiện các thủ tục thuế bắt buộc để đảm bảo hoạt động hợp pháp và đồng bộ với hệ thống quản lý thuế của Nhà nước. Các thủ tục này nên được thực hiện sớm trong vòng 10–30 ngày kể từ ngày thành lập.
– Đăng ký mã số thuế:
Thông thường, mã số thuế sẽ được cấp tự động cùng lúc với mã số doanh nghiệp (trùng nhau). Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn cần kiểm tra thông tin và thực hiện đăng ký thuế lần đầu với cơ quan quản lý thuế trực tiếp thông qua hệ thống điện tử hoặc phần mềm hỗ trợ kê khai.
– Mở tài khoản ngân hàng & thông báo với cơ quan thuế:
Doanh nghiệp phải mở tài khoản ngân hàng tại một tổ chức tín dụng hợp pháp để phục vụ cho các giao dịch tài chính. Sau khi mở, doanh nghiệp phải thông báo số tài khoản cho Sở Kế hoạch và Đầu tư để cập nhật vào hệ thống dữ liệu và đồng thời thông báo với cơ quan thuế quản lý.
– Kê khai thuế ban đầu:
Đây là bước khai báo thông tin về hoạt động của doanh nghiệp với cơ quan thuế sau khi thành lập. Doanh nghiệp nộp mẫu 01-ĐK-TCT (tờ khai đăng ký thuế lần đầu), đính kèm các tài liệu như điều lệ công ty, CMND/CCCD của người đại diện pháp luật, thông tin về địa điểm kinh doanh, ngành nghề hoạt động…
– Đăng ký chữ ký số và nộp tờ khai thuế điện tử:
Chữ ký số là công cụ bắt buộc trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế điện tử. Doanh nghiệp cần mua chữ ký số từ nhà cung cấp uy tín, cài đặt phần mềm, đăng ký với cơ quan thuế, và tiến hành kết nối hệ thống để kê khai, nộp thuế trực tuyến qua cổng thuế điện tử của Tổng cục Thuế.
4. Một số lưu ý khi kê khai và nộp thuế
Kê khai và nộp thuế đúng quy định không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn giúp doanh nghiệp tránh rủi ro tài chính, tạo uy tín với đối tác và cơ quan quản lý. Một số điểm quan trọng cần lưu ý bao gồm:
- Tránh nộp chậm dẫn đến bị xử phạt hành chính: Việc nộp thuế sau thời hạn sẽ bị phạt tiền chậm nộp, thậm chí phạt vi phạm hành chính theo quy định của Luật Quản lý thuế. Doanh nghiệp nên xây dựng lịch thuế định kỳ và chủ động theo dõi các kỳ kê khai, nộp thuế để không bỏ sót hạn.
- Lưu trữ chứng từ, sổ sách đầy đủ: Hệ thống hóa hóa đơn, chứng từ và sổ sách kế toán là cơ sở quan trọng để kê khai chính xác và phục vụ việc kiểm tra thuế. Tài liệu phải được lưu giữ trong thời hạn tối thiểu 10 năm theo quy định.
- Thường xuyên cập nhật chính sách thuế mới: Chính sách thuế thay đổi thường xuyên. Doanh nghiệp cần chủ động cập nhật thông tin qua cổng thông tin của Tổng cục Thuế, văn bản pháp luật hoặc nhờ sự hỗ trợ từ kế toán chuyên nghiệp, đơn vị tư vấn thuế để đảm bảo tuân thủ.
Các vấn đề về thuế và các thủ tục pháp lý nói chung luôn là vấn đề của nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp trẻ. Thấu hiểu khó khăn này, MISA ASP xin giới thiệu Combo ưu đãi khủng MISA ASP STARTUP BOOST nhằm hỗ trợ doanh nghiệp từ A đến Z, giúp doanh nghiệp vững bước từ những ngày đầu tiên trên hành trình kinh doanh. Hãy nhanh tay đăng ký để được hưởng mức ưu đãi chưa từng có từ trước đến nay!
Tạm kết:
Hiểu rõ các nghĩa vụ thuế cũng như các loại thuế phải nộp khi thành lập doanh nghiệp ngay từ giai đoạn thành lập là cách để công ty tự bảo vệ mình trước những rủi ro không đáng có. Thay vì loay hoay xử lý hậu quả, việc chủ động tìm hiểu và thực hiện đúng luật thuế ngay từ đầu sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, chi phí và tập trung cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.
