Doanh nghiệp siêu nhỏ là gì? Thủ tục thành lập doanh nghiệp siêu nhỏ đầy đủ, chính xác nhất

Trong bức tranh đa dạng của các loại hình doanh nghiệp, doanh nghiệp siêu nhỏ được đánh giá là một lựa chọn tinh gọn, dễ tiếp cận và linh hoạt trong quản lý. Muốn khai thác tối đa tiềm năng của loại hình này, điều đầu tiên cần làm là hiểu rõ khái niệm doanh nghiệp siêu nhỏ theo đúng pháp luật cũng như nắm vững toàn bộ quy trình pháp lý để thành lập một cách bài bản và đúng chuẩn. Bài viết sau đây sẽ tổng hợp và cung cấp những thông tin chi tiết, chính xác, đầy đủ nhất về vấn đề này.

1. Doanh nghiệp siêu nhỏ là gì? 

Doanh nghiệp siêu nhỏ là loại hình doanh nghiệp có quy mô nhỏ nhất trong hệ thống phân loại doanh nghiệp theo kích thước tại Việt Nam. Việc phân loại và xác định doanh nghiệp siêu nhỏ hiện được căn cứ theo Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định số 80/2021/NĐ-CP ngày 26/8/2021 của Chính phủ về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa và cũng là cơ sở để xác định các chính sách ưu đãi, hỗ trợ phù hợp cho từng nhóm doanh nghiệp.

Cụ thể:

– Đối với doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản hoặc trong lĩnh vực công nghiệp và xây dựng:

• Tổng số lao động bình quân năm có tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc không được vượt quá 10 người
• Doanh thu của doanh nghiệp trong năm tài chính không vượt quá 3 tỷ đồng, hoặc tổng nguồn vốn được ghi nhận trên báo cáo tài chính năm không quá 3 tỷ đồng.

– Đối với doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thương mại và dịch vụ:

• Số lượng lao động bình quân năm có tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc vẫn giữ nguyên tiêu chí không quá 10 người
• Doanh thu cả năm không vượt quá 10 tỷ đồng, hoặc tổng nguồn vốn không quá 3 tỷ đồng.

2. Thủ tục thành lập doanh nghiệp siêu nhỏ hiện nay

Việc đăng ký doanh nghiệp siêu nhỏ được thực hiện bởi cá nhân thành lập doanh nghiệp hoặc người được ủy quyền, theo một trong ba phương thức linh hoạt do pháp luật quy định tại Điều 26 Luật Doanh nghiệp 2020:

– Các phương thức đăng ký hợp lệ

• Nộp trực tiếp tại Phòng Đăng ký kinh doanh – Sở Kế hoạch và Đầu tư
• Gửi hồ sơ qua dịch vụ bưu chính đến cơ quan đăng ký kinh doanh
• Thực hiện đăng ký trực tuyến thông qua Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp: https://dangkykinhdoanh.gov.vn

– Thời hạn xử lý hồ sơ và phản hồi từ cơ quan có thẩm quyền

Trong vòng 03 ngày làm việc kể từ ngày tiếp nhận hồ sơ, cơ quan đăng ký kinh doanh có trách nhiệm:

• Phê duyệt và cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, nếu hồ sơ hợp lệ
• Gửi văn bản thông báo yêu cầu sửa đổi, bổ sung, nếu phát hiện thiếu sót hoặc sai sót trong hồ sơ
• Ra thông báo từ chối đăng ký nếu hồ sơ không đáp ứng điều kiện, đồng thời nêu rõ lý do từ chối để người thành lập có căn cứ điều chỉnh hoặc khiếu nại (nếu cần).

Lưu ý: Việc lựa chọn hình thức nộp hồ sơ phù hợp với điều kiện thực tế và kỹ năng công nghệ sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, giảm thiểu sai sót và tiếp cận nhanh hơn các thủ tục sau đăng ký như khai thuế, sử dụng hóa đơn điện tử, đăng ký tài khoản ngân hàng,…

> ĐỌC THÊM: Doanh nghiệp vừa và nhỏ là gì? Tiêu chí xác định ra sao?
>> ĐỌC THÊM: Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện nay

3. Doanh nghiệp siêu nhỏ có được lựa chọn nộp thuế TNDN tính theo tỷ lệ % trên doanh thu bán hàng hóa không?

Theo hướng dẫn tại Điều 3 Thông tư 132/2018/TT-BTC, doanh nghiệp siêu nhỏ được phép lựa chọn phương pháp tính thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) phù hợp với đặc điểm sản xuất, kinh doanh và khả năng tổ chức kế toán. Trong đó, việc nộp thuế TNDN theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu là một trong các lựa chọn hợp pháp, cụ thể như sau:

– Thứ nhất, nếu doanh nghiệp siêu nhỏ áp dụng phương pháp tính thuế TNDN dựa trên thu nhập tính thuế (tức là doanh thu trừ chi phí được trừ), thì phải thực hiện chế độ kế toán theo quy định tại Chương II Thông tư 132.

– Thứ hai, trong trường hợp doanh nghiệp siêu nhỏ lựa chọn phương pháp tính thuế TNDN theo tỷ lệ % trên doanh thu, doanh nghiệp có thể áp dụng chế độ kế toán đơn giản được hướng dẫn tại Chương III Thông tư 132, hoặc lựa chọn áp dụng chế độ kế toán tại Chương II Thông tư 132, nếu muốn nâng cao năng lực quản trị tài chính và chuẩn hóa sổ sách.

– Thứ ba, doanh nghiệp siêu nhỏ cũng có thể lựa chọn áp dụng Chế độ kế toán dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa theo Thông tư 133/2016/TT-BTC, nếu thấy phù hợp với đặc thù hoạt động.

Lưu ý: Một khi đã lựa chọn chế độ kế toán và phương pháp tính thuế, doanh nghiệp phải thực hiện nhất quán trong suốt kỳ kế toán năm. Việc thay đổi chỉ được thực hiện vào thời điểm bắt đầu năm tài chính kế tiếp.

MISA ASP trân trọng giới thiệu đến bạn đọc ấn phẩm “Cẩm nang hướng dẫn thành lập doanh nghiệp” – tài liệu được biên soạn nhằm hỗ trợ những cá nhân, hộ kinh doanh và nhóm khởi nghiệp đang chuẩn bị bước vào hành trình xây dựng và vận hành doanh nghiệp một cách bài bản.

Tài liệu cung cấp góc nhìn toàn diện về trình tự pháp lý, các quy định cần tuân thủ từ giai đoạn đầu, cùng với những lưu ý thực tiễn giúp doanh nghiệp mới thành lập giảm thiểu rủi ro và tối ưu hiệu quả hoạt động. Đây là một nguồn tham khảo hữu ích, đồng hành cùng người khởi nghiệp trong bước đi đầu tiên đầy thử thách nhưng cũng nhiều cơ hội.

4. Thuế suất thuế TNDN đối với doanh nghiệp siêu nhỏ hiện nay là bao nhiêu?

Theo quy định tại Điều 10 Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2008, được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 32/2013/QH13, mức thuế suất thuế TNDN phổ thông áp dụng đối với doanh nghiệp có tổng doanh thu năm không vượt quá 20 tỷ đồng là 20%. Doanh thu này được xác định căn cứ vào kết quả kinh doanh của năm tài chính liền kề trước năm tính thuế.

Đối chiếu với quy định tại Nghị định 80/2021/NĐ-CP, doanh nghiệp siêu nhỏ thường có quy mô doanh thu không quá 3 tỷ đồng (đối với lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng) hoặc không quá 10 tỷ đồng (đối với lĩnh vực thương mại, dịch vụ). Vì vậy, các doanh nghiệp siêu nhỏ hiện hành đều nằm trong ngưỡng doanh thu được áp dụng mức thuế suất TNDN 20%.

Việc xác định thuế suất không chỉ căn cứ vào quy mô doanh nghiệp theo luật chuyên ngành, mà còn dựa trên dữ liệu doanh thu thực tế của năm liền trước. Do đó, nếu doanh nghiệp duy trì mức doanh thu dưới 20 tỷ đồng/năm, thì dù hoạt động trong bất kỳ lĩnh vực nào, vẫn thuộc diện áp dụng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 20%, thay vì mức thuế suất phổ thông 22% như trước năm 2016.

5. Một số thắc mắc thường gặp về các doanh nghiệp siêu nhỏ

Doanh nghiệp siêu nhỏ có phải là một loại hình doanh nghiệp không?

Không. “Doanh nghiệp siêu nhỏ” không phải là một loại hình pháp lý như công ty TNHH hay doanh nghiệp tư nhân, mà là cách phân loại doanh nghiệp theo quy mô, dựa trên các tiêu chí về lao động, doanh thu và tổng nguồn vốn theo quy định tại Nghị định 80/2021/NĐ-CP.

Doanh nghiệp siêu nhỏ có thể sử dụng hóa đơn điện tử không?

Có. Dù quy mô nhỏ, doanh nghiệp siêu nhỏ vẫn bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử có mã hoặc không có mã của cơ quan thuế, theo các quy định và hướng dẫn của Tổng cục Thuế.

Doanh nghiệp siêu nhỏ có bắt buộc phải thuê kế toán không?

Không bắt buộc thuê kế toán riêng, nhưng vẫn phải thực hiện nghĩa vụ kế toán. Doanh nghiệp có thể tự tổ chức công tác kế toán nếu đủ điều kiện hoặc thuê dịch vụ kế toán từ các tổ chức có chức năng cung cấp dịch vụ kế toán theo quy định của Luật Kế toán 2015.

Có cần đăng ký tài khoản ngân hàng khi là doanh nghiệp siêu nhỏ không?

Có. Dù quy mô nhỏ, doanh nghiệp vẫn phải mở tài khoản ngân hàng đứng tên doanh nghiệp, và thực hiện thông báo tài khoản này với Cơ quan thuế. Đây là yêu cầu bắt buộc để phục vụ việc thanh toán không dùng tiền mặt và nhận hoàn thuế, nếu có.

Doanh nghiệp siêu nhỏ có bị kiểm tra thuế không?

Có thể bị kiểm tra, nhưng tần suất và mức độ kiểm tra thường ít hơn các doanh nghiệp lớn. Tuy nhiên, doanh nghiệp siêu nhỏ vẫn cần lưu trữ đầy đủ chứng từ, sổ sách và hóa đơn theo quy định để đảm bảo tính minh bạch và sẵn sàng làm việc với cơ quan thuế khi cần.

Tạm kết: 

Lựa chọn mô hình doanh nghiệp siêu nhỏ là bước đi thông minh đối với những cá nhân muốn kiểm soát rủi ro ở giai đoạn đầu khởi nghiệp mà vẫn đảm bảo được tính pháp lý trong kinh doanh. Hy vọng những thông  tin mà chúng tôi vừa cung cấp qua bài viết sẽ đem lại nhiều giá trị hữu ích cho bạn đọc.